Dáóndı́h t’ah dechı̨tah ts’ęh k’eh nezu keots’ę́dıhah ,ezhı́ı la athee ts’ę́ ehtth’ıahtı nahéh tah agejáa sı́ı, edędıgha azhǫ keogedı́hah ghá goɂǫ. Dáóndı́h t’ah dechı̨tah nats’ę́déh ts’ęh k’eh, dene kehlı̨ ehtth’ıahtı gots’agendı zǫh. Ǫhk’ea kıı ekuht’ıh gha eghalaęda goghǫt’ah, daa la, gonathee k’ıojıhgı̨́hthe, godı̨ ts’ę́ aget’ı̨́ sı́ı gonathee segogehɂı̨, , gogha łatahgéhtı, gogha nagezéh,gogha mı́h agéhɂı̨h, gogha tse agéhɂı̨ gots’ęh gogha mekagehtéh chu.
S/Cst. Andrew Stewart loads a toboggan, Aklavik patrol, 1946. NWT Archives/N-2005-001:0093
Azhı́ı t’ah daget’ı̨ sı́ı sęę nezų keogedı́hshǫ gha goɂǫ. Dáóndı́h t’ah gots’ę́ndıh chu. Amı́ı ehtth’ıahtı kı́ı duhndę ndéh ts’ęh ǫt’é le sı́ı, nezų gok’ę́gendıh gha goɂǫ, kǫ́t’ı̨ kǫ́ duhndę góhdlı ndéh ts’ę́ aget’ı̨ enıdé, dáóndı́h t’ah nezų edęk’ę́ts’endıh keogedı́hshǫ gha goɂǫ.
S/Cst. Andrew Stewart prepares a camp meal, Aklavik Patrol, 1946.
NWT Archives/N-2005-001:0095
S/Cst. Peter Esau (left), guides Garner King and Cst. Bob Knights into Fish Lake, Sachs Harbour, 1958.
NWT Archives/N-1993-002:0277
Cutting fire wood, 1922.
NWT Archives/N-1979-004:0238
Police Interpreter hauling water, Aklavik, 1920s.
NWT Archives/N-1991-041:0029
Godı̨ kǫ́tah ahsı́ı t’ah eghálagenda , atł’aa amı́ı łuecho kaa nazéh, amı́ı ehdzóo agéhɂı̨, gots’ęh godı̨ ndéh zhıh eghálagenda, ekuhzhęę gha, azhǫ kǫ́tah ehtth’ıahtı godı̨ eghálagenda gots’ęh godı̨ ndéh k’éh azhǫ ahsı́ı kaa hono ɂǫ́ǫ́ ǫkı lı̨ı̨ gha ahsı́ı ghǫh guhndıh ts’éh k’éh sęę gogı̨́la. Ekǫ́ Fort Constantine (dı̨ı̨ hono dechı̨, YT) gots’ęh tucho Harbour (Kimmirut, NU), gots’ęh ųdaa ts’ę́ Ellesmere ndu ts’ę́ chu ahsı́ı nı̨agele. Dúh dzene ts’ę́ k’ála ekuhzhę́ę́ eghálagenda gha gı̨́t’é.
Ǫhk’éa ndéh k’eh ats’ę́tıle, ekuhzhęę gha, ehtth’ıahtı nıdhąą nǫgethe, azhǫ la ndéh taı lı̨̨ı̨ teh nǫgethe. Dúh Nunavut gondéh la, ųndęę 1999 godhęh ts’ę́ Góhdlıı Ndéh aı̨t’é ǫt’é.
Background: RCMP Detachment Resolute Bay, 1949. Library and Archives Canada/National Defence Headquarters, 126784
Amı́ı nıdhaa tłı̨ mehchıé t’aget’ı̨ gots’ęh gogha godęzhıı, ezhı́ı la ehtth’ıahtı ts’ándı gots’ęh kǫ́tah ts’ęh dene chu azhǫ gots’ągı̨́ndı ǫt’é.Tłı̨ t’ah ehnaa nagogedéhthe, ezhı́ı mets’ęhɂǫ Góhdlı Ndéh, Ndéh ts’ę́ k’aodhe kéhonıdhe. Zhah lǫ dúye gots’ęh góhdlı chu, kaǫndıh kǫ́ ehtth’ıahtı ts’ándı azhǫ́ kǫ́tah ts’ę́ edı̨htł’éh gots’ęh gondı edı̨htł’éh chu gotah nagı̨́le, gots’ęh amı́ı dechı̨tah nagedéh sı́ı azhǫ gots’ogéhthe.
Background: S/Cst. Andre Jerome on patrol from Arctic Red River [Tsiigehtchic] to Inuvik, 1957. NWT Archives/N-1993-002:0004
Kı́ı łaǫ tłı̨ t’ah ageąt’ı̨́ le. Ǫhk’ęa tłı̨ goch’á ejı́hodehthı enıdé, godzaa ų̨dee at’I gots’ęh ehtth’ıahtı tłı̨ mehchı́e keh kagedękeh. Kaa ǫhk’ęa kagot’ı̨ ǫt’é. Kaǫndıh kǫ́ hı́h ahsı́ı keogedı́hah.
Albert Elias meɂeh Moses Raddı la, ehtth’ıahtı ts’ándı ı̨le ǫt’é, ezhı́ı t’ah deɂeh dadı̨hke.
Dúhndę ndéh ts’ęh dene kehłı̨ tłı̨ t’ah ageąt’ı̨́ , atł’aa zhah mehchı́e tazhę̨h godhéh ts’ę́ ą́ą́ ageąt’ı̨́. Xaye tanet’é tłı̨ nezų mek’ę́ts’endıh ǫt’é. Xaye enıdé etthę́ gots’ęh łue gogha géhcheh, kaǫndıh ghá goghagedęndıh.
RCMP puppies Peter and Paul, Sachs Harbour, 1958. NWT Archives/N-2005-001:0176
Eghálaęda nechá goghǫt’o la, ehtth’ıahtı ts’ándı xah t’ah, zhah lǫ tah gonathee tłı̨ gha ek’ę́lu gehtsı̨, megháádé amı́ı gok’eh gogeąhtheh gogha godęzhıı le ghą ą́ą́ get’ı̨́.
Breaking trail on the Dawson to Fort McPherson patrol, 1920s. NWT Archives/N-1979-067:0061
Godı̨ dene kehlı̨ ahnıh ek’ę́lu zhanıą kéh agęat’ı̨́ sı́ı, ehtth’ıahtı ts’ándı-ke, tłı̨ t’ah ek’ę́lu k’ę́ę́ agęat’ı̨́. Godı̨ aguht’é kaa ehtth’ıahtı ts’ándı keogedıhshǫ, gots’ęh zhaat’ą́ą́ ts’ęh k’eh chu keogedıhshǫ, godı̨ ndéh kı́ı nezų keǫgedıhshǫ le tah k’ę́ogıhthe, gots’ęh dáóndı́h t’ah ndéh k’eh nats’edéh chu keǫgedıhshǫ. Dene k’ę́ę́ dáóndı́h t’ah ndéh k’eh nats’ı̨́ndę.
S/Cst. Peter Esau and Cst. Bob Knights on patrol to Holman Island [Ulukhaktok], 1958. NWT Archives/N-1993-002:0178
Background: RCMP dog leader, Fort Rae detachment, 1926. NWT Archives/N-1987-016:0618
Deh gots’ęh tucho k’eh godı̨ dene nagedéh sı́ı, ı̨́mbéh mets’ęhɂǫ azhǫ dene łéadeh. Godı̨ tu tah elá ı́le enıdé łuecho elá t’ah ı́le enıdé, ts’u nımbáa elá t’ah, ı̨́mbéh ehtth’ıahtı ts’ándı łaǫndıh ehtth’ıahtı gohéh tu k’eh ehnáá naget’oh.
Jimmy Akavak, Sandy Akavak, and Matthew Akavak with Cst. McLaughlin and Cst. Marchbank, on Eastern Arctic Patrol, Lake Harbour [Kimmirut], NWT, 1944. NWT Archives/N-2005-001:0249
Ekuh ehtth’ıahtı edúhndę Góhdlı Ndéh gotah agejáa, kı́ı́ dene zhatıe keogedıhshǫ le.
Dene łatahtı la, ehtth’ıahtı gohéh eghálagenda t’ah kehogenı́hthe gots’ęh kǫ́tah chu gohéh eghálagenda gots’ęh godı̨ ndéh k’eh aget’ı̨́ chu, gohéh eghálagenda. Ehtth’ıahtı ts’ándı łǫ gedet’é gots’ęh łatahtı chu, azhǫ mǫ́lasǫłı́é gots’ęh molá k’é gogendeh keogedıhɂǫ.
Sęę la go-eɂą ılé enıdé ahsaa got’ı̨h gots’ęh k’eh, edı̨ dene zhatıe gots’ęh gots’ę́ndéh ts’ęh k’eh azhǫ ehtth’ıahtı zhęę k’ę́ę́ eghálagı̨déh ghágı̨́t’é.
S/Cst. Vital Thomas, Rae [Behchokǫ̀], 1962. NWT Archives/N-2003-037:0188
Semǫ la Gwich’in gok’eh gondéh ǫt’é ı̨le ... kǫ́tah ts’ęh dene ehtth’ıahtı ahsaa goduhsı́ genıdhę gots’ęh kı́ı duyé ehtth’ı̨́ kagogendéh enıdé, łaǫndıh setá gots’ęh semǫ gots’ogogéhthe. Goghá gots’ę́ k’aodhe ı̨le enıdé zhęę k’eh theda goghá gots’ę́ gogendéh,atł’aa goghá łatahgetı tah. Azhǫ kǫ́tah ts’ęh dene kaǫndı́h k’ę́ goghá nezų ( atł’aa mot’ıe ghǫh ghágedı̨ ) kaǫndı́h enıdé kı́ı ehtth’ıahtı ts’ę́ ehtth’ı̨́ aget’ı̨ le.
Ehtth’ıahtı ndéh k’eh age’tı̨́ t’ah , got’é thekǫ́ gots’ęh nezų kaǫndıh zhęęt’ah gogendıh gha, azhǫ gogha géhtsı̨. Golǫ-dhéh gots’ęh medı́h dhéh, Nogha dhéh, gots’ęh łuecho-dhéh, ahsı́ı kaǫndıh t’ah ts’élı́ sęę nezų gogha ahsı́ı zhagı́htsı̨. Dáóndı́h t’ah tłı̨ gha ts’e ch’á kadęa gots’ęh tłı̨ gha xaye goke gots’ęh tłı̨ met’ah nats’ę́nehthah gots’ęh tłı̨ tł’uh chu gogha zhagı́htsı̨.
RCMP and friends showing off their winter clothing. Old Crow, 1954. NWT Archives/N-1979-062:0145
Amá ehtth’ıahtı gogha enakeɂe thehtsı̨. Dúhdzene ehtth’ıahtı gotł’ááɂe ghanda enıdé, męnak’ǫ́ detthoı denı́tł’e gots’ęh sı́ı detthoı meghąı̨́nda ? Semǫ la zhéhtsı̨ ǫt’é. Tsą-dhéh jıh, jıh tł’uh, enakeke gots’ęh ts’ekızhaa, azhǫ amá ehtth’ıahtı gogha théhtsı̨ ǫt’é. Nı̨dhąą naǫgéhthe gha t’ah ,azhǫ gogha let’éh zhaı̨téh. Ehddháa gots’ęh etthę́go chu k’éogı̨́leh gha, azhǫ gogha sezheɂı̨.
NWT Archives/G-1995-001:0570
NWT Archives/G-1995-001:0013